Από πού πήραν το όνομά τους τα αθλήματα

 Τι είναι άθλημα

Άθλημα είναι μια  σωματική δραστηριότητα που υπόκειται σε ορισμένους κανόνες και έχει ως στόχο την άσκηση του σώματος και την επίτευξη καλύτερων επιδόσεων

Ετυμολογικά προέρχεται από το αθλείν «διαγωνίζω για ένα έπαθλο», που από το άθλος «ένας διαγωνισμός», ειδικά για ένα έπαθλο (η ουδέτερη μορφή του, athlon, σήμαινε «το έπαθλο ενός διαγωνισμού»), μια λέξη άγνωστης προέλευσης.

Θα μπορούσε να έχει σχέση με το τάλας < τλάω < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *telh₂-,που σημαίνει ανέχομαι, υπομένω δυστυχίες, καρτερώ, υποφέρω ,και όλα αυτά  τα συναντάμε  στη διάκεια ενός αθλήματος .Συγγενικό του στη σημασία πρέπει να είναι και το επίρρημα τηλε- που σημαίνει μακριά .

www.panetymon.gr

Ας γνωρίσουμε  τα κυριότερα αθλήματα:

ΑΚΟΝΤΙΟ

Ο ακοντισμός είναι ένα από τα αγωνίσματα ρίψεων του στίβου, με μεγάλη ιστορία καθώς είναι γνωστό ήδη από την Αρχαία Ελλάδα. Σκοπός του αθλήματος είναι η ρίψη ενός ακοντίου σε μεγάλη απόσταση (δεκάδων μέτρων). Νικητής είναι ο αθλητής που θα ρίξει το ακόντιό του πιο μακριά.

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Η λ. ἀκίς-ακόντιο  Ι βλ. λ., ανάγεται στη ΙΕ ρίζα ακ- «οξύς, αιχμηρός, κοφτερός», από όπου προέρχεται η κύρια σημ. της λ. («κάθε αιχμηρό αντικείμενο»), Η ίδια ρίζα μας δίνει την ακίδα,την αγάνα,το άχυρο,την άκανθα,την άκρη,την ακτή  ,acid,azzale κτλ.

ΑΛΜΑ ΕΙΣ ΥΨΟΣ

Το άλμα εις ύψος είναι ένα από τα αγωνίσματα του στίβου. Οι αγωνιζόμενοι πρέπει να πάρουν φόρα και να περάσουν πάνω από τον πήχη χωρίς να τον ρίξουν κάτω. Το αγώνισμα είναι, μαζί με το άλμα επί κοντώ, ένα από τα δύο κάθετα αγωνίσματα άλματος στο Ολυμπιακό πρόγραμμα στίβου.

άλμα < αρχαία ελληνική ἅλμα < άλλομαι  "πηδώ" <λατινικό salio-salto -πηδώ<ιταλικό ,salire-βγαίνω

ΒΑΔΗΝ

Το βάδην αποτελεί αγώνισμα δρόμου μεγάλων αποστάσεων του κλασσικού αθλητισμού . Αν και δεν είναι τόσο δημοφιλές όσο άλλα παρεμφερή αγωνίσματα, τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να προσελκύει το ενδιαφέρον ολοένα και περισσότερων ανθρώπων, τόσο σε επίπεδο αθλητών, όσο και σε επίπεδο φιλάθλων. Οι αποστάσεις του αγωνίσματος ποικίλλουν και συνήθως κυμαίνονται από 3.000 μέτρα έως 100 χιλιόμετρα. Είναι αγώνας που γίνεται με τα πόδια, αλλά διαφέρει από το τρέξιμο στο γεγονός, ότι απαιτεί την εφαρμογή κάποιων κανόνων. Οι αγωνιζόμενοι θα πρέπει καθ' όλη την διάρκεια του αγώνα, να διατηρούν τουλάχιστον ένα πόδι σε επαφή με το έδαφος (δηλ. απαγορεύεται η αιώρηση του αθλητή), ενώ το γόνατο του προπορευόμενου ποδιού θα πρέπει να παραμένει αλύγιστο για καθορισμένο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, οι βαδιστές είναι απαραίτητο να αξιολογούνται διαρκώς από κριτές κατά μήκος της διαδρομής, ώστε να τηρούνται οι παραπάνω περιορισμοί, η παραβίαση των οποίων μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αποκλεισμό. Οι αγώνες συνήθως λαμβάνουν χώρα είτε σε δρόμους (σε οριοθετημένη κλειστή διαδρομή), είτε στα ειδικά ταρτάν τρεξίματος των σταδίων, ενώ μπορεί να πραγματοποιηθούν τόσο σε ατομικό, όσο και σε ομαδικό επίπεδο

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

βάδην < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική βάδην απ ό το βαίνω,ενώ 

για το άθλημα < σημασιολογικό δάνειο από τη γαλλική marche ή από την αγγλική walking

ΒΟΛΛΕΫ

Η πετοσφαίριση(κυπριακή διάλεκτος: πετόσφαιρα, αγγλικά: volleyball) είναι ένα ομαδικό ολυμπιακό άθλημα, το οποίο παίζεται από ανδρικές και γυναικείες ομάδες των έξι ατόμων.

Επινοήθηκε το 1895 στο Χόλιοκ της Μασαχουσέτης, και στους Ολυμπιακούς Αγώνες εντάχθηκε το 1964 στο Τόκιο. Στην Ελλάδα εποπτεύεται από την Ελληνική Ομοσπονδία Πετοσφαίρισης .

βόλεϊ < (άμεσο δάνειο) αγγλική volleyball < volley + ball (μπάλα) με αποβολή του δεύτερου συνθετικού .

Ετυμολογικά το βόλλεϋ  προέρχεται από το γαλλικό volee "flight" (12c.), από το Vulgar Latin *volta, fem. ουσιαστικό από το λατινικό volatum, παρατατικό του volare «να πετάω» (βλ. volant). Η αθλητική αίσθηση της "επιστροφής της μπάλας πριν χτυπήσει στο έδαφος" (αρχικά στο τένις) είναι από το 1851, από την έννοια του χτυπήματος της μπάλας κατά την πτήση.

ΓΚΟΛΦ

Το γκολφ είναι παιχνίδι ολλανδικής καταγωγής (όπου παιζόταν με την ονομασία κολφ), με μεγάλη διάδοση κυρίως στην Αγγλία και την Αμερική. Θεωρείται παιχνίδι της αριστοκρατίας περισσότερο κι από το τένις, επειδή αφενός απαιτεί πολύ χρόνο και αφετέρου τόσο ο εξοπλισμός για το παιχνίδι όσο και η διαμόρφωση των χώρων που αυτό διεξάγεται είναι αρκετά δαπανηρά.

Ετυμολογικά  προέρχεται από το Σκωτσέζικο gouf, που συνήθως λαμβάνεται ως αλλοίωση του μεσαίου ολλανδικού τύπου colf, colve "μπαστούνι " από το πρωτο-γερμανικό *kulth- (πηγή επίσης του παλαιοσκανδιναβικού kolfr "σήμαντρο καμπάνας ", γερμανικό Kolben "mace, club, άκρη ενός όπλου"). Το παιχνίδι είναι από τον 14ο αιώνα, η λέξη αναφέρεται για πρώτη φορά (μαζί με το fut-bol) σε ένα νόμο της Σκωτίας του 1457 σχετικά με τα απαγορευμένα παιχνίδια 

ΔΙΣΚΟΒΟΛΙΑ

Η δισκοβολία είναι ένα από τα αγωνίσματα ρίψεων του στίβου, στο οποίο ο αθλητής ρίχνει ένα δίσκο σε προσπάθεια να πετύχει μεγαλύτερη απόσταση ρίψης από τους ανταγωνιστές του. Αγώνισμα που προέρχεται από την Αρχαία Ελλάδα, συμπεριλαμβάνονταν στο ελληνικό πένταθλο, το οποίο μπορεί να χρονολογηθεί τουλάχιστον στο 708 π.Χ., και είναι μέρος του σύγχρονου δεκάθλου.

δισκοβολία < (ελληνιστική κοινή) δισκοβολία < δισκοβόλος < αρχαία ελληνική δίσκος + βάλλω

δίσκος < (διαχρονικό δάνειο) αρχαία ελληνική δίσκος ή κληρονομημένο από την ελληνιστική κοινή δίσκος (για το επίεπδο σκεύος)

για σύγχρονες σημασίες < λόγιο ενδογενές δάνειο: γαλλική disque < λατινική discus < αρχαία ελληνική δίσκος

για τον δίσκο των υπολογιστών < (άμεσο δάνειο) αγγλική disc

ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ

Η ιστιοπλοΐα είναι η τέχνη του αρμενίσματος στο νερό (σε θάλασσα ή σε λίμνη) χρησιμοποιώντας ως αποκλειστική ή κύρια πηγή ενέργειας τον άνεμο. Το όνομά της είναι σύνθετο από το ιστίο + πλους, δηλαδή πλεύση με το πανί που τα παλιά χρόνια χρησιμοποιούσαν τα σκάφη για να ταξιδεύουν. Τα πανιά δένονταν στα κατάρτια (ιστούς), και με τη βοήθεια του αέρα τα σκάφη που ονομάζονταν ιστιοφόρα αρμένιζαν στις θάλασσες όλου του κόσμου. Και σήμερα ακόμη υπάρχουν πολλά τέτοια σκάφη, που όμως διατηρούν τις μηχανές ως βοηθητικές, σε περίπτωση που επικρατεί άπνοια, δηλαδή δεν φυσάει αέρας.

ιστιοπλοΐα < ιστίο-πανί + -πλοΐα (πλέω), μεταφραστικό δάνειο από τη γαλλική navigation à voiles

ΚΑΝΟΕ ΚΑΓΙΑΚ

Το κανόε καγιάκ είναι από τα παλιά ολυμπιακά αθλήματα, αφού μπήκε στις Ολυμπιάδες το 1936 στο Βερολίνο. Προηγουμένως, υπήρξε άθλημα επίδειξης το 1924 στο Παρίσι με έξι αγωνίσματα. Το 1948 στο Λονδίνο μπήκαν στο πρόγραμμα και οι αγώνες γυναικών.

Εκτός από τους αγώνες ταχύτητας, το 1972 στο Μόναχο μπήκε για πρώτη φορά και το αγώνισμα του σλάλομ, το οποίο διεξάγεται μόνιμα από το 1992 στη Βαρκελώνη.

Ετυμολογία 

κανό < γαλλική canot < παλαιά γαλλική cane (βάρκα, πλοίο) < πρωτογερμανική *kanô (βάρκα, σκάφος)

καγιάκ < (άμεσο δάνειο) αγγλική kayak < γλώσσα του δυτικού Καναδα ινουκτιτούτ ᖃᔭᖅ (qajaq)

ΚΑΡΑΤΕ

Το καράτε (Ιαπ: 空手道) είναι πολεμική τέχνη με καταγωγή από την Οκινάουα της Ιαπωνίας. Το όνομά της στα ιαπωνικά σημαίνει "άδειο χέρι", που πέρα από τη σημασία του ότι στο καράτε δεν χρησιμοποιούνται όπλα, ουσιαστικά σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να αδειάσει την ψυχή και το μυαλό του από την περηφάνια και τα πάθη, και αναζητήσει την αρετή στην τελειοποίηση της τέχνης του. Τα πιο διαδεδομένα συστήματα παραδοσιακού καράτε παγκοσμίως είναι το Shotokan, το Gōjū-Ryū, το Wado-Ryu, το Shito-Ryu και το Uechi-Ryu και το Shidokan. Τα Shorin-Ryu,Goju-Ryu και Uechi-Ryu είναι αδελφά σύστημα με κοινές ρίζες στο Κινέζικο Κουνγκ-Φου

Το όνομά της στα ιαπωνικά σημαίνει "άδειο χέρι", που πέρα από τη σημασία του ότι στο καράτε δεν χρησιμοποιούνται όπλα, ουσιαστικά σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να αδειάσει την ψυχή και το μυαλό του από την περηφάνια και τα πάθη, και αναζητήσει την αρετή στην τελειοποίηση της τέχνης του.

ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ

Ολυμπιακό άθλημα κατά το οποίο ένας αθλητής κάνει βουτιά στο νερό από βατήρα καθορισμένου ύψους σύμφωνα με συγκεκριμένη τεχνική και συγκεκριμένους κανόνες

κατάδυσις (ελληνιστική κοινή) < αρχαία ελληνική καταδύ(ω), + -σις που σημαίνει βυθίζομαι,βουλιάζω

ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ 

Η Κολύμβηση είναι άθλημα κίνησης μέσα στο νερό. Ως οργανωμένο άθλημα, η κολύμβηση είναι επινόηση των νεότερων χρόνων. Ως μέσο ψυχαγωγίας συναντάται μεταξύ των πρώτων δραστηριοτήτων που δοκίμασε ο άνθρωπος επάνω στη γη. Οι αρχαίοι Έλληνες του έδιναν πολλή προσοχή και θεωρούσαν άσχημο πράγμα το να μην μπορεί κάποιος να κολυμπά. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 συμπεριλήφθηκε ως ιδιαίτερο άθλημα και η κολύμβηση από τότε έγινε ένα από τα πιο αγαπητά αγωνίσματα.

Ισχύουν, όπως για όλα τα αθλήματα, διατάξεις και κανόνες της κολύμβησης. Τα αγωνίσματα που διεξάγονται είναι: Για τους άνδρες, 100 μ., 200 μ., 400 μ., 1500 μ. ελεύθερης κολύμβησης, 4Χ200 μ. ομαδικό και 4Χ100 ατομικό, 200 μ. πεταλούδα και 100 μ. ύπτιο κ.ά..

κολύμβηση < (διαχρονικό δάνειο) ελληνιστική κοινή κολύμβη(σις) (ψάρεμα μαργαριταριών) + -ση< κολυμβάω, -ῶ < κόλυμβος (κολυμβητής).

ΚΡΙΚΕΤ

Το κρίκετ (αγγλικά: cricket) είναι ομαδικό άθλημα το οποίο διεξάγεται μεταξύ δύο ομάδων των έντεκα παικτών η κάθε μία, με ρόπαλα, μπάλα και φράχτες, σε υπαίθριο χορτάρινο αγωνιστικό χώρο ωοειδούς σχήματος, το κέντρο του οποίου φέρει ένα ορθογώνιο χώρο ο οποίος αποτελεί το επίκεντρο της δράσης.

Η μια ομάδα ροπαλοφορεί και προσπαθεί να σκοράρει όσο το δυνατόν περισσότερους πόντους ή τρεξίματα. Η άλλη ομάδα κυλά την μπάλα και παρατάσσεται, προσπαθώντας να πάψει ('κάψει' ή αποβάλλει) τους ροπαλοφόρους και να περιορίσει έτσι το σύνολο τρεξιμάτων της ομάδας τους. Έπειτα οι ρόλοι αντιστρέφονται.

Δεν είναι επίσης πολύ σαφές την ετυμολογική προέλευση της λέξης κρίκετ. Φαίνεται ότι θα ήταν ένας όρος που προέρχεται από η παλιά αγγλική λέξη "cryce" ή "cricc", που σημαίνει ραβδί ή μπαστούνι, που αναφέρεται στο ρόπαλο. Είναι ενδιαφέρον, στην άλλη πλευρά του αγγλικού καναλιού, στο ΓαλλίαΗ λέξη "κρίκετ" χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για να αναφέρεται σε ένα κλαμπ ή ραβδί.

Υπάρχει ακόμη μια άλλη θεωρία που υπερασπίζεται το Ολλανδική καταγωγή της λέξης και ότι επιχειρεί ακόμη και ότι το παιχνίδι θα είχε δημιουργηθεί στη Φλάνδρα αντί στην Αγγλία.

ΚΩΠΗΛΑΣΙΑ

Κωπηλασία ή ερεσία, ονομάζεται ο τρόπος κίνησης των κωπήλατων λέμβων σε υδάτινη επιφάνεια (θάλασσα, λίμνη ή ποταμό). Ανάλογα με τον τύπο των σκαφών, διαιρείται σε 4 βασικά είδη: κλασική, λαϊκή, με κανό και με μονόξυλο.

Η κλασική κωπηλασία, ως άθλημα, γίνεται με ειδικά σκάφη, που έχουν ολκωτά σέλματα (κινητούς πάγκους) και φορητούς σκαρμούς που στερεώνονται στα πλευρά. Η λαϊκή κωπηλασία εκτελείται με σκάφη που έχουν ακίνητα σέλματα (σταθερούς πάγκους) και σταθερούς σκαρμούς στερεωμένους στα πλευρά. Η κωπηλασία με κανό γίνεται με σκάφη ειδικού τύπου (κανό), όπου ο κωπηλάτης χειρίζεται δίπλατο, αστερέωτο κουπί. Στην κωπηλασία με μονόξυλο, κωπηλατούν με μονόπλατο κουπί και στέκονται γονατιστοί στο ένα πόδι. Η συστηματική άσκηση στην κωπηλασία αναπτύσσει το μυϊκό σύστημα, δυναμώνει την καρδιά, τους πνεύμονες και το νευρικό σύστημα.

κωπηλάτης < αρχαία ελληνική κωπηλάτης < κώπη + ἐλαύνω,περιφέρομαι-κινούμαι με κουπιά

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

Ο Μαραθώνιος είναι αγώνας αντοχής δρόμου κάλυψης επίσημης απόστασης 42,195 χιλιομέτρων, που περιλαμβάνεται πλέον στα σύγχρονα ολυμπιακά αθλήματα.

Ο αγώνας ονομάζεται έτσι από την ιστορική διαδρομή του Αθηναίου στρατιώτη ημεροδρόμου Φειδιππίδη που μετά τη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ) έτρεξε από το πεδίο της μάχης στην Αθήνα για να μεταφέρει τα νικητήρια νέα με τη λέξη «νενικήκαμεν». Η ιστορική ακρίβεια αυτού του γεγονότος επιβεβαιώνεται από τον Φιλόστρατο, που αναφέρεται στο θεσμό των στρατιωτών ημεροδρόμων αγγελιαφόρων, τον Ηρόδοτο, τον Πλούταρχο και τον Λουκιανό.

ΜΠΑΣΚΕΤ

Η καλαθοσφαίριση (αγγλικά: basketball), γνωστή και ως μπάσκετ, είναι ένα ομαδικό άθλημα στο οποίο δύο ομάδες πέντε παικτών η καθεμία, που ανταγωνίζονται η μία την άλλη σε ένα ορθογώνιο γήπεδο, αγωνίζονται με τον πρωταρχικό στόχο να σουτάρουν μία μπάλα (9,4 ίντσες - 24 εκατοστά - σε διάμετρο) μέσα στην μπασκέτα του αντιπάλου (ένα καλάθι διαμέτρου 18 ιντσών - 46 εκατοστά - τοποθετημένη σε ύψος 10 ποδιών (3,048 μέτρων) σε ένα ταμπλό σε κάθε άκρο του γηπέδου), ενώ ταυτόχρονα να εμποδίσουν την αντίπαλη ομάδα να σουτάρει στην δικιά τους μπασκέτα. 

Ετυμολογία

Σύμφωνα με μια θεωρία, προέρχεται από το λατινικό bascauda «βραστήρας, επιτραπέζιο δοχείο», που λέγεται από τον Ρωμαίο ποιητή Martial ότι προέρχεται από την κέλτικη βρετανική γλώσσα και ίσως συγγενεύει με το λατινικό fascis «δέσμη, », οπότε πιθανότατα αρχικά σήμαινε «ψάθινο καλάθι ." Α. Ως "ένα γκολ στο παιχνίδι του μπάσκετ", 1892; ως "ένα σκορ στο μπάσκετ", το 1898.

ΠΑΛΗ

Η πάλη είναι αρχαίο ολυμπιακό άθλημα, στο οποίο δυο άνδρες πάλευαν και ο δυνατότερος στεφόταν νικητής. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν τον νικητή της πάλης σπουδαιότερο όλων, αυτός είναι και ο λόγος που στο αρχαίο ολυμπιακό πένταθλο, ο τελικός νικητής ήταν ο νικητής του 5ου στη σειρά αγωνίσματος, της πάλης. Το παγκράτιο στην Αρχαία Ελλάδα ήταν μια μορφή πάλης.

Στις μέρες μας έχουμε την ελληνορωμαϊκή πάλη και την ελευθέρα πάλη. Η πάλη αποτελεί ένα πολύ όμορφο άθλημα, που γυμνάζει τους νέους, σωματικά και πνευματικά. Η Ελλάδα, έχει μεγάλη παράδοση στο άθλημα, με αρκετούς ολυμπιονίκες και πρωταθλητές κόσμου ή Ευρώπης.

Τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αναπτυχθεί ένα νέο είδος πάλης, το "κατς" ή αλλιώς επαγγελματική πάλη (περισσότερα παρακάτω), που διοργανώνεται από εταιρείες πάλης, κυρίως στην Αμερική (Η.Π.Α., Μεξικό, Καναδάς κλπ.), αλλά και στην Ασία (Ιαπωνία κλπ.). Η μεγαλύτερη εταιρεία επαγγελματικής πάλης παγκοσμίως είναι το WWE και ακολουθεί αρκετά πιο πίσω σε θαυμαστές το TNA.

Ετυμολογικά έχει σχέση με το παλαίω που συγγενεύει με το *kwel  που δηλώνει κίνηση  και μας δίνει π΄χ. το πελάζω

ΠΙΝΓΚ-ΠΟΝΓΚ (ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΗ)

Η επιτραπέζια αντισφαίριση, γνωστή ευρέως και ως πινγκ-πονγκ, είναι άθλημα ρακέτας που προέρχεται από την αντισφαίριση αλλά διακρίνεται από το ότι η επιφάνεια του παιχνιδιού του βρίσκεται πάνω από ένα σταθερό τραπέζι, και όχι το γήπεδο στο οποίο στέκονται οι παίκτες. Το άθλημα κατάγεται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Συγκεκριμένα επινοήθηκε στην Αγγλία στα τέλη της δεκαετίας του 1870 ως δραστηριότητα αναψυχής για μετά το γεύμα. Παίζεται σε εσωτερικό χώρο και απαιτεί σχετικά μικρό κόστος εξοπλισμού, ανάλογα φυσικά με τις ανάγκες καθενός. Αν και έχει αρκετές ομοιότητες με την αντισφαίριση (κυρίως ως προς τους κανονισμούς), η σύγκριση μεταξύ τους σταματά εδώ. Το βάρος της μπάλας, η μικρή περιοχή του τραπεζιού, ο περιορισμένος χρόνος αντίδρασης κάνουν το παιχνίδι αρκετά σύνθετο και δύσκολο, ενώ απαιτείται, όσο και αν φαίνεται περίεργο, ιδιαίτερα καλή φυσική κατάσταση. 

Ετυμολογία 

πινγκ πονγκ < (άμεσο δάνειο) αγγλική ping pong με μεταγραμματισμό του ⟨ng⟩ σε ⟨νγκ⟩ < σήμα κατατεθέν Ping-Pong < ping (ηχομιμητική λέξη)  (ονοματοποιία από το θόρυβο που κάνει το μπαλάκι)

Η ονομασία «πινγκ πονγκ» αποτελεί κατοχυρωμένη ονομασία (trademark) και χρησιμοποιείται πολλές φορές για να περιγράψει το παιχνίδι.

乒乓球 (Πονγκ Πανγκ Κιου) είναι η επίσημη ονομασία του παιχνιδιού στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, στο Χονγκ Κονγκ και στην Ταϊβάν.

卓球 (Τακίου) είναι η επίσημη ονομασία του παιχνιδιού στην Ιαπωνία.

탁구 (Τακ-κου) είναι η επίσημη ονομασία του παιχνιδιού στην Κορέα.

Table Tennis: Είναι μία άλλη ονομασία του παιχνιδιού σε αγγλόφωνες χώρες.

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ

Το ποδόσφαιρο είναι ομαδικό άθλημα που παίζεται ανάμεσα σε δύο ομάδες των 11 παικτών με μία σφαιρική μπάλα. Ο ποδοσφαιρικός αγώνας διεξάγεται σε ένα ορθογώνιο γήπεδο με φυσικό ή τεχνητό χλοοτάπητα πράσινου χρώματος και ένα μεταλλικό πλαίσιο στο μέσο κάθε μιας από τις στενές πλευρές, το «τέρμα». 

Σκοπός της κάθε ομάδας είναι να οδηγήσει την μπάλα στο αντίπαλο τέρμα, δηλαδή «να βάλει γκολ» (από την αγγλική λέξη goal που σημαίνει σκοπός) ή «να σημειώσει τέρμα» ή «να σκοράρει», όπως λέγεται στην ειδική ποδοσφαιρική γλώσσα. Οι παίκτες χειρίζονται τη μπάλα κυρίως με τα πόδια, αλλά και με τον κορμό ή το κεφάλι. 

Η ομάδα που θα επιτύχει τα περισσότερα γκολ ως το τέλος του παιχνιδιού κερδίζει τον αγώνα, ενώ αν καμία ομάδα δεν σημειώσει γκολ (η γνωστή ως «λευκή ισοπαλία», 0-0) ή και οι δύο ομάδες καταλήξουν στο τέλος του παιχνιδιού με τον ίδιο αριθμό γκολ σε σκορ, τότε το παιχνίδι λήγει ισόπαλο.

Ετυμολογία και ονομασίες

Το όνομα του αθλήματος στα ελληνικά είναι σύνθετη λέξη και προέρχεται από τις λέξεις πόδι και σφαίρα, κατά αναλογία του αγγλικού football.

 (ΓΟΥΟΤΕΡ) ΠΟΛΟ

Η Υδατοσφαίριση (water polo) είναι ομαδικό άθλημα, το οποίο διεξάγεται σε πισίνα, από δύο επταμελείς ομάδες - έξι παίκτες και έναν τερματοφύλακα. Ο σκοπός του παιχνιδιού είναι η επίτευξη τερμάτων με την ρίψη της μπάλας μέσα στο τέρμα που φυλάσσεται από τον τερματοφύλακα, και νικήτρια είναι η ομάδα με τα περισσότερα γκολ.

Το παιχνίδι έχει ομοιότητες με τη χειροσφαίριση. Στην Ελλάδα μεγαλύτερη κατηγορία είναι η Α1 Κατηγορία υδατοσφαίρισης ανδρών. Μεγάλη απήχηση έχουν επίσης και τα Πρωταθλήματα Υποδομών, με συμμετοχές ομάδων από όλη την Ελλάδα.

Ετυμολογικά προέρχεται από το Μπάλτι (Θιβετιανή γλώσσα της κοιλάδας του Ινδού) πόλο «μπάλα», που σχετίζεται με το θιβετιανό pulu «μπάλα». Ένα αρχαίο παιχνίδι στη νότια Ασία, που παίχτηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία στο Aldershot, το 1871. Η υδατοσφαίριση-γουότερ πόλο  είναι από το 1876 (στις πρώτες εκδόσεις οι παίκτες κωπηλατούσαν μερικές φορές σε βαρέ

λια ή σε κανό). Το μπλουζάκι πόλο (1892) ήταν αρχικά ένα είδος που φορούσαν οι παίκτες πόλο.

ΠΥΓΜΑΧΙΑ

Η πυγμαχία, κοινώς μποξ, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αγωνίσματα και μαχητικές πολεμικές τέχνες, που στηρίζεται στην ικανότητα των αντιπάλων να αντικρούσουν μόνο με τις γροθιές τους ο ένας τον άλλο και να καταφέρουν, με εύστοχα και γερά κτυπήματα, να βγάλουν εκτός μάχης ο καθένας τον αντίπαλό του. Σε όλα τα είδη αγώνων απαγορεύονται τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη (δηλαδή χαμηλότερα από τους γοφούς), στην πλάτη, στο πίσω μέρος του κεφαλιού ή στον αυχένα.

Ετυμολογικά αποτελείται από την πυγμή που σημαίνει γροθιά και μάχη  που σημαίνει αγώνας για επικράτηση του ενός αντιπάλου

Στα αγγλικά η πυγμή  λέγεται  punch  ,όπως ακριβώς λέγεται ο αριθμός 5 στα ινδικά, όσα ακριβώς και τα δάχτυλα της πυγμής

ΡΑΓΚΜΠΙ

Το ράγκμπι ή ράγκμπι φούτμπολ (αγγλικά: rugby football) αποτελεί μία μορφή ποδοσφαίρου που αναπτύχθηκε στο δημόσιο σχολείο του Ράγκμπι στο Γουόρικσιρ, ως μία από τις πολλές παραλλαγές του ποδοσφαίρου που παίχτηκαν σε δημόσια σχολεία της Αγγλίας τον 19ο αιώνα.[1] Τα δύο κυριότερα είδη στα οποία διακρίνεται είναι το ράγκμπι γιούνιον και το ράγκμπι λιγκ. Αν και στο ράγκμπι λιγκ χρησιμοποιήθηκαν αρχικά κανόνες του ράγκμπι γιούνιον, σήμερα αποτελούν δύο εντελώς ξεχωριστά αθλήματα.

Το Ράγκμπι αποτελεί μετεξέλιξη της μορφής ποδοσφαίρου που παιζόταν στις αρχές του 19ου αιώνα στο φημισμένο ιδιωτικό σχολείο (Rugby school) που υπάρχει ακόμη και σήμερα στην ομώνυμη πόλη της Αγγλίας

ΡΟΚΕ-ROQUE

Το ροκέ (αγγλ.: roque) είναι αμερικανική παραλλαγή του δημοφιλούς στη Μεγάλη Βρετανία παιχνιδιού κροκέ (croquet). Υπήρξε ολυμπιακό άθλημα μόνο στην Ολυμπιάδα του 1904 στο Σαιντ Λούις. Διοργανώθηκε στο Φράνσις Φιλντ, το διάστημα 3-8 Αυγούστου 1904. Στη συνέχεια αφαιρέθηκε από το ολυμπιακό πρόγραμμα.

Παίζεται σε περιφραγμένο αμμώδες γήπεδο με μπάλες παρόμοιες με του μπιλιάρδου, τις οποίες οι παίκτες επιδιώκουν να χτυπήσουν με ειδικά ξύλινα μπαστούνια. Σήμερα παίζεται από μικρό αριθμό παικτών στις Ηνωμένες Πολιτείες.

ΣΚΙ

Το σκι ή χιονοδρομία είναι ένα χειμερινό άθλημα και τρόπος μετακίνησης ο οποίος γίνεται με τη χρήση ειδικού εξοπλισμού για την ολίσθηση πάνω σε χιόνι. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είναι οι ποικίλες καιρικές συνθήκες σε ορεινό έδαφος και οι αντικειμενικοί και υποκειμενικοί κίνδυνοι. Δεν υπάρχουν προγραμματισμένες τεχνικές κίνησης όπως σε άλλα αθλήματα. Είναι ατομικό άθλημα και ο κάθε αθλητής χρησιμοποιεί ειδική προστατευτική ενδυμασία, παπούτσια και κατάλληλα πέδιλα.

ροέρχεται από την Σκανδιναβία και αρχικά κάλυπτε την ανάγκη μετακίνησης των ανθρώπων πάνω στο χιόνι. Αυτό επιτυγχάνονταν με ένα ζευγάρι μακρόστενες ξύλινες σανίδες, οι οποίες δένονταν σε παπούτσια ή σε μπότες, τα γνωστά ως σκι από τα οποία πήρε το όνομά του το άθλημα. Τα αρχαιότερα δείγματα σκι βρέθηκαν στη Σουηδία και τη Φινλανδία και έχουν ηλικία 4.000 έως 5.000 χρόνων. Ήταν κοντύτερα και πιο πλατιά από τα σημερινά πέδιλα. Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα δεν υπήρχε ικανοποιητικός τρόπος σταθερής πρόσδεσης των σκι στις μπότες. Αυτό άλλαξε το 1860, όταν ο Νορβηγός Sondre Nordheim χρησιμοποίησε πρώτος δέστρες που σταθεροποιούσαν τις μπότες στα σκι, όχι μόνο στο μπροστινό τους μέρος αλλά και στη φτέρνα. Η βελτίωση αυτή το εκανε μέσο τόσο αναψυχής όσο και άθλησης

Το άθλημα του σκι περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων.

σκι < (άμεσο δάνειο) γαλλική ski < αγγλική ski < νορβηγική ski < πρωτογερμανική *skīdą (ραβδί) < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *skei- (κόβω, χωρίζω).

ΣΚΙΤ

Το αγώνισμα της σκοποβολής σκιτ είναι ακόμη ένα άθλημα που χρωστάει την ετυμολογία του στα Νορβηγικά.

Κάποιος επιχειρηματίας και κυνηγός από τη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ πιστώνεται την εφεύρεση του πήλινου στόχου σκοποβολής το 1920. Ένας διαγωνισμός ήταν αυτός που έδωσε όνομα στο νέο άθλημα. Όπως αναφέρει το Oxford English Dictionar: "Μιας και το βραβείο των 100 δολαρίων προσφέρθηκε για το πιο κατάλληλο όνομα για το νέο άθλημα σκοποβολής... υπήρχαν περίπου 10.000 προτάσεις... Μετά από προσεκτική εξέταση, το όνομα που φαινόταν καλύτερο ήταν το 'skeet', μια πολύ παλιά μορφή της λέξη 'shoot' (πυροβολώ)... Την πρόταση έστειλε η κα Gertrude Hurlbutt από το Ντέιτον της Μοντάνα."

Η λέξη ίσως να αναφέρεται στην παλαιά νορβηγική skotja.

ΣΛΑΛΟΜ

Το κανόε καγιάκ είναι από τα παλιά ολυμπιακά αθλήματα, αφού μπήκε στις Ολυμπιάδες το 1936 στο Βερολίνο. Για πολλά χρόνια γίνονταν μόνο αγώνες ταχύτητας κανόε καγιάκ. Το 1972 στο Μόναχο έγιναν για πρώτη φορά αγώνες σλάλομ αλλά λόγω της δυσκολίας κατασκευής πίστας το αγώνισμα δεν συνεχίστηκε. Μπήκε πάλι στο πρόγραμμα το 1992 στη Βαρκελώνη.

Στο κανόε καγιάκ σλάλομ, οι αθλητές πρέπει να κάνουν ζιγκ-ζαγκ μέσα από εμπόδια. Η λέξη χρησιμοποιήθηκε πρώτα στο σκι και προέρχεται από τη νορβηγική λέξη slalåm, που κυριολεκτικά σημαίνει "Κεκλιμένη τροχιά".

ΣΟΥΜΟ

Το σούμο (ιαπωνικά: 相撲‎) είναι ανταγωνιστική μορφή πάλης στην οποία ο ένας παλαιστής (ρικίσι) επιχειρεί να σπρώξει τον άλλο παλαιστή έξω από ένα κυκλικό δακτύλιο (ντόχιο) ή να τον αναγκάσει να ακουμπήσει το έδαφος με οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματός του πέρα από τα πέλματα των ποδιών. Το άθλημα προέρχεται από την Ιαπωνία, τη μόνη χώρα στην οποία ασκείται επαγγελματικά. Γενικά, θεωρείται μια μορφή gendai budō (σύγχρονη ιαπωνική πολεμική τέχνη), αν και ως άθλημα έχει ιστορία αρκετών αιώνων. Πολλές αρχαίες παραδόσεις έχουν διατηρηθεί στο σούμο και ακόμη και σήμερα το άθλημα περιλαμβάνει πολλά τελετουργικά στοιχεία, όπως ο εξαγνισμός με αλάτι, από τις μέρες που το σούμο χρησιμοποιούνταν ως τελετουργία του Σιντοϊσμού.

σούμο < (άμεσο δάνειο) ιαπωνική 相撲 (すも, sumō) (相=μαζί, 撲=χτυπάω)

ΣΦΑΙΡΟΒΟΛΙΑ

Η σφαιροβολία(σφαίρα και βολή) είναι ένα από τα αγωνίσματα ρίψεων των σύγχρονων αγώνων του στίβου. Πραγματοποιείται με τη ρίψη μίας σφαίρας από καθορισμένη θέση σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερη απόσταση. Το αγώνισμα της σφαιροβολίας για άνδρες αποτελεί μέρος των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων από την αναβίωσή τους το 1896 και ο αγώνας γυναικών ξεκίνησε το 1948 στο Λονδίνο.

Ο Όμηρος αναφέρει αγώνες ρίψης λίθων από τους στρατιώτες των Αχαιών κατά την πολιορκία της Τροίας, αλλά δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με το βάρος τους. Η πρώτη μαρτυρία για τη ρίψη βαρών (ή λίθων) αναφέρεται στα Σκωτσέζικα χάιλαντς. Τον 16ο αιώνα, ο βασιλιάς Ερρίκος ο Η΄ της Αγγλίας αναφέρεται ως εξαιρετικά ικανός στη ρίψη βαρών και σφαίρας.

ΤΑΕ ΚΒΟ ΝΤΟ

Το τάε κβον ντο (προφέρεται τέκβονντό, κορεατικά χάνγκουλ: 태권도, χάντσα: 跆拳道) είναι η πιο δημοφιλής κορεάτικη πολεμική τέχνη και το εθνικό σπορ της Κορέας. Είναι μια από τις πιο διαδομένες και πλήρεις πολεμικές τέχνες παγκοσμίως και από το 2000 το αγωνιστικό κομμάτι της μάχης (που είναι πλέον και το πιο διαδεδομένο) έγινε επίσημο ολυμπιακό άθλημα. Θεωρείται από τις πλέον αναπτυγμένες πολεμικές τέχνες όσον αναφορά τα λακτίσματα, ενώ δίνει μεγάλη έμφαση στη σωματική αντοχή καθώς και στη ταχύτητα, ακρίβεια και ευλυγισία των ποδιών.

Στα Κορεάτικα Τάε σημαίνει «πόδι» ή «χτύπημα με το πόδι», Κουόν σημαίνει «χτύπημα με το χέρι» και Ντο σημαίνει «τρόπος ζωής» ή μυαλό. Επομένως Τάε Κουόν Ντο μπορεί να μεταφρασθεί ελεύθερα ως «Ο τρόπος να μάχομαι μόνο με το σώμα μου»

ΤΕΝΝΙΣ

Η αντισφαίριση, αλλιώς τένις, όπως κατά κανόνα αναφέρεται στα ελληνικά και είναι κοινώς γνωστό, είναι σύγχρονο αθλητικό παιχνίδι. Οι παίκτες χρησιμοποιούν ρακέτες για να χτυπήσουν μια λαστιχένια σφαίρα που καλύπτεται με χνουδωτό ύφασμα πέρα από ένα δίχτυ στο γήπεδο του αντιπάλου. Με προέλευση την Ευρώπη, προς τα τέλη του 19ου αιώνα, η αντισφαίριση διαδόθηκε πρώτα σε όλο τον αγγλόφωνο κόσμο, ιδιαίτερα μεταξύ των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων τα πρώτα χρόνια.

Η αντισφαίριση είναι ολυμπιακό άθλημα και παίζεται από όλα τα στρώματα της κοινωνίας, από όλες τις ηλικίες, και σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Με εξαίρεση την υιοθέτηση της παράτασης (tie-break) στη δεκαετία του 1990, οι κανόνες του έχουν παραμείνει αμετάβλητοι από την δεκαετία του 1890. Το άθλημα παρακολουθείται ευρέως, ειδικότερα τα τέσσερα μεγάλα πρωταθλήματα (Grand Slam).

Η λέξη τένις προέρχεται από την Γαλλική λέξη tenez (τενέ) (από το ρήμα tenir) που φώναζαν οι Γάλλοι παίκτες όταν ήταν να σερβίρουν. Η λέξη ρακέτα προέρχεται από την Αραβική λέξη rakechat που σημαίνει η παλάμη του χεριού.

ΤΖΟΥΝΤΟ

Το Τζούντο (ιαπ: 柔道, σημασία: "ευγενής δρόμος") είναι σύστημα σωματικής, νοητικής, και ηθικής αγωγής που δημιουργήθηκε το 19ο αιώνα από τον καθηγητή Τζίγκορο Κάνο. Ως σύστημα φυσικής αγωγής αποτελεί μορφή πάλης που χαρακτηρίζεται από τη δυναμική χρήση όλου του σώματος με σκοπό την απώλεια της ισορροπίας του αντιπάλου και την ανατροπή του. Ως πολεμική τέχνη το τζούντο περιλαμβάνει όμως και χτυπήματα - τα Atemi Waza, τα οποία διδάσκονται και εφαρμόζονται στα Κάτα. Τα χτυπήματα και οι τεχνικές ρίψεων μπορούν να χρησιμεύσουν για αυτοάμυνα. Επίσης, είναι ολυμπιακό άθλημα από το 1964, και θεωρείται το δεύτερο δημοφιλέστερο άθλημα στον κόσμο ως προς τον αριθμό εξασκούμενων

ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ

Η τοξοβολία είναι η δεξιότητα / πρακτική της χρήσης ενός τόξου για την εκτόξευση βελών. Ιστορικά η τοξοβολία εμφανίζεται στην ύστερη Παλαιολιθική εποχή. Η τοξοβολία είναι παράλληλα ένα ολυμπιακό άθλημα. Υπάρχουν δύο κατηγορίες τόξων, τα ολυμπιακά και τα σύνθετα τόξα. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες λαμβάνουν μέρος μόνο οι αθλητές που αγωνίζονται με ολυμπιακό τόξο . Ο κάθε αθλητής εντάσσεται σε μια κατηγορία ανάλογα με την ηλικία του. Η απόσταση στην οποία διαγωνίζονται οι αθλητές αλλάζει ανάλογα με το είδος του αγώνα και την κατηγορία στην οποία εντάσσεται ο κάθε αθλητής. Για παράδειγμα, στους ολυμπιακούς αγώνες η επίσημη απόσταση είναι τα εβδομήντα μέτρα. Οι επίσημες αποστάσεις για την κατηγορία γυναικών είναι 70m - 60m - 50m - 30m. Για την κατηγορία αντρών είναι 90m - 70m - 50m - 30m.

Ο στόχος στον οποίο καρφώνεται το βέλος αποτελείται από δέκα κύκλους, πέντε διαφορετικών χρωμάτων (κίτρινο, κόκκινο, μπλε, μαύρο, άσπρο) από μέσα προς τα έξω. Κάθε κύκλος αντιπροσωπεύει και ένα αριθμό βαθμών.

τοξοβολία < ελληνιστική κοινή τοξοβολία < τοξοβόλος < αρχαία ελληνική τόξον + βάλλω ((σημασιολογικό δάνειο) γαλλική tir à l’arc-τραβάω ,τεντώνω το τόξο

ΤΡΑΜΠΟΛΙΝΟ

Η λέξη τραμπολίνο προέρχεται από την ιταλική trampoli, που σημαίνει "ξυλοπόδαρα". Η περαιτέρω προέλευση της λέξης είναι ασαφής, αλλά πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι η τελική σημασία της λέξης προέρχεται από την αγγλική λέξη "tramp" (που σημαίνει αλήτης) "να τριγυρνώ αργά και βαριά".

ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

https://www.etymonline.com/

https://www.wikipedia.org/

https://en.wiktionary.org/